1. Điều kiện an toàn về phòng cháy và chữa cháy đối với trụ sở làm việc của doanh nghiệp
Theo quy định của Luật Phòng cháy và chữa cháy, được Nghị định 136/2020/NĐ-CP của Chính phủ hướng dẫn, nhà làm việc nào của doanh nghiệp cao từ 5 tầng trở lên hoặc có tổng khối tích từ 1.500 m3 trở lên thì sẽ thuộc Danh mục cơ sở do cơ quan công an quản lý[385]. Theo đó, cơ sở do cơ quan công an quản lý phải bảo đảm các điều kiện an toàn về phòng cháy và chữa cháy sau đây[386]:
- Có nội quy, biển cấm, biển báo, sơ đồ hoặc biển chỉ dẫn về phòng cháy và chữa cháy, thoát nạn phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn về phòng cháy và chữa cháy hoặc theo quy định của Bộ Công an;
- Có lực lượng phòng cháy và chữa cháy cơ sở, chuyên ngành tương ứng với loại hình cơ sở, được huấn luyện nghiệp vụ phòng cháy và chữa cháy và tổ chức sẵn sàng chữa cháy đáp ứng yêu cầu chữa cháy tại chỗ theo quy định, trừ trường hợp trạm biến áp được vận hành tự động, có hệ thống phòng cháy và chữa cháy tự động được liên kết, hiển thị, cảnh báo cháy về cơ quan chủ quản và có hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu về phòng cháy, chữa cháy và truyền tin báo sự cố đến cơ quan Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy;
- Có phương án chữa cháy được cấp có thẩm quyền phê duyệt;
- Hệ thống điện, chống sét, chống tĩnh điện, thiết bị sử dụng điện, sinh lửa, sinh nhiệt, việc sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt phải bảo đảm an toàn về phòng cháy và chữa cháy phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn về phòng cháy và chữa cháy hoặc theo quy định của Bộ Công an;
- Có hệ thống giao thông, cấp nước, thông tin liên lạc phục vụ chữa cháy, hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu về phòng cháy, chữa cháy và truyền tin báo sự cố, hệ thống báo cháy, chữa cháy, ngăn cháy, ngăn khói, thoát nạn, phương tiện phòng cháy và chữa cháy khác, phương tiện cứu người bảo đảm về số lượng, chất lượng phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn về phòng cháy và chữa cháy hoặc theo quy định của Bộ Công an; và
- Có Giấy chứng nhận thẩm duyệt thiết kế và văn bản thẩm duyệt thiết kế (nếu có) và văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy của cơ quan Cảnh sát phòng cháy và chữa cháy đối với dự án, công trình thuộc danh mục quy định tại Phụ lục V ban hành kèm theo Nghị định này, trừ các cơ sở quốc phòng hoạt động phục vụ mục đích quân sự và phương tiện giao thông cơ giới có yêu cầu đặc biệt về bảo đảm an toàn phòng cháy và chữa cháy được các cơ sở quốc phòng chế tạo hoặc hoán cải chuyên dùng cho hoạt động quân sự.
Như vậy, nhà làm việc của các doanh nghiệp cao từ 5 tầng trở lên hoặc có tổng khối tích từ 1.500 m3 trở lên có trách nhiệm bảo đảm các điều kiện an toàn về phòng cháy và chữa cháy nêu trên.
2. Trách nhiệm phòng cháy, chữa cháy thuộc về chủ tòa nhà hay doanh nghiệp thuê địa điểm làm trụ sở văn phòng?
Trên thực tế, khi thuê địa điểm để đặt trụ sở làm việc, nhiều doanh nghiệp đi thuê hiểu lầm rằng chủ tòa nhà cho thuê phải chịu trách nhiệm chính trong việc xin cấp các chứng nhận, giấy xác nhận cần thiết bảo đảm tòa nhà thỏa mãn an toàn phòng cháy, chữa cháy với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cũng như các trách nhiệm phòng cháy, chữa cháy khác nêu trên.
Tuy nhiên, doanh nghiệp đi thuê địa điểm đặt trụ sở làm việc trong tòa nhà từ 05 tầng trở lên hoặc có khối tích từ 1.500 m3 cần lưu ý rằng, khi tòa nhà hoàn thành xây dựng, chủ tòa nhà cho thuê chỉ bị yêu cầu đáp ứng các điều kiện về phòng cháy, chữa cháy của tòa nhà tại thời điểm hoàn thành xây dựng (lúc này chưa có doanh nghiệp đi thuê nên đa phần là mặt bằng trống). Khi tòa nhà được cho thuê làm văn phòng, trụ sở làm việc cho các doanh nghiệp đi thuê thì hiện trạng mặt bằng tại mỗi tầng của tòa nhà có thể bị thay đổi do các doanh nghiệp đi thuê sẽ bố trí lại phòng làm việc, phòng họp, bố trí hệ thống, khu làm việc, giải trí, tiếp tân. Do đó, mỗi doanh nghiệp đi thuê phải có riêng phần thi công hệ thống phòng cháy, chữa cháy phù hợp với thiết kế xây dựng văn phòng của tòa nhà cho thuê, cụ thể như sau:
- Thiết kế hệ thống phòng cháy, chữa cháy của từng doanh nghiệp đi thuê phải được chủ tòa nhà cho thuê phê duyệt và xác nhận là phù hợp với hệ thống phòng cháy, chữa cháy chung của tòa nhà cho thuê thì doanh nghiệp đi thuê mới bắt đầu tiến hành thi công hệ thống phòng cháy, chữa cháy của doanh nghiệp;
- Sau khi hệ thống phòng cháy, chữa cháy của doanh nghiệp đi thuê đã hoàn thành, thì doanh nghiệp đi thuê hoặc nhà thầu của doanh nghiệp đi thuê sẽ phối hợp với chủ tòa nhà cho thuê để mời công an phòng cháy, chữa cháy có thẩm quyền đến đánh giá trước khi công an phòng cháy, chữa cháy ra chứng nhận, công văn xác nhận thỏa mãn yêu cầu về phòng cháy, chữa cháy. Nếu công an phòng cháy, chữa cháy đánh giá hệ thống phòng cháy, chữa cháy của doanh nghiệp đi thuê là đạt thì họ sẽ cấp chứng nhận, công văn xác nhận theo quy định pháp luật, nếu chưa đạt thì họ sẽ yêu cầu sửa chữa hoặc bố trí lại đến khi theo đúng yêu cầu, quy định phòng cháy, chữa cháy; sau đó công an phòng cháy, chữa cháy sẽ đến địa điểm văn phòng đánh giá lại lần cuối trước khi cấp chứng nhận, công văn xác nhận cho doanh nghiệp đi thuê.
Do đó, các doanh nghiệp khi thuê địa điểm làm trụ sở trong các tòa nhà từ 05 tầng trở lên hoặc có khối tích từ 1.500 m3 trở lên cần lưu ý thực hiện phần thi công hệ thống phòng cháy, chữa cháy riêng của mình ngoài hệ thống chung của tòa nhà và cùng với nhà thầu của doanh nghiệp đi thuê phối hợp với chủ tòa nhà cho thuê để xin cấp các chứng nhận, giấy xác nhận cần thiết từ cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
[385] Mục 8, Phụ lục III Nghị định 136/2020/NĐ-CP của Chính phủ ngày 24/11/2020
[386] Điều 5 Nghị định 136/2020/NĐ-CP của Chính phủ ngày 24/11/2020
