Theo quy định của BLLĐ[224], NSDLĐ bị cấm dùng hình thức phạt tiền, cắt lương của NLĐ thay thế cho việc xử lý KLLĐ theo NQLĐ của doanh nghiệp. Theo đó, việc trừ lương do NLĐ đi làm muộn là hành vi vi phạm quy định của Bộ luật Lao động. Để xử lý trường hợp vi phạm này của NLĐ cho phù hợp, NSDLĐ có thể quy định hành vi đi làm muộn của NLĐ trong NQLĐ của doanh nghiệp để có thể xử lý đối với NLĐ nào vi phạm theo hình thức khiển trách. Ví dụ trong NQLĐ của doanh nghiệp quy định: “Đi làm muộn quá 3 lần trong một tuần (trên 15 phút/lần) sẽ bị hình thức kỷ luật khiển trách bằng văn bản” …
Trên thực tế, trong một số trường hợp NSDLĐ vẫn không chịu trả lương một cách đầy đủ cho NLĐ nào đi làm muộn với lý do rằng thời gian đi làm muộn chính là thời gian NLĐ không làm việc cho nên NSDLĐ không có nghĩa vụ phải trả lương cho NLĐ đối với khoảng thời gian không làm việc đó. Thời gian đi làm muộn của NLĐ sẽ được NSDLĐ xác định thông qua hệ thống chấm công tự động ghi nhận thời điểm đến và rời khỏi nơi làm việc của NLĐ mỗi ngày. Theo đó, số phút đi làm trễ mỗi ngày sẽ được cộng dồn trong một tháng để tính số giờ NLĐ không làm việc. NLĐ chỉ được trả lương đối với số giờ làm việc còn lại trong tháng đó, sau khi đã trừ đi số giờ đi làm muộn trong tháng nói trên.
Tuy nhiên, lập luận như trên cũng sẽ được xem là chưa phù hợp với quy định của BLLĐ. Theo đó, hình thức trả lương cho NLĐ theo quy định của BLLĐ bao gồm hình thức trả lương theo thời gian, sản phẩm hoặc khoán. Trong đó, hình thức trả lương theo thời gian bao gồm tiền lương tháng, tiền lương tuần, tiền lương ngày và tiền lương giờ[225], không bao gồm tiền lương phút hoặc tiền lương được tính theo các đơn vị thời gian nhỏ hơn. NLĐ hưởng lương giờ, ngày, tuần thì được trả lương sau giờ, ngày, tuần làm việc hoặc được trả gộp do các bên thoả thuận, nhưng ít nhất 15 ngày phải được trả gộp một lần[226]. Như vậy, việc cộng dồn số phút NLĐ đi làm trễ mỗi ngày trong một tháng để tính số giờ không làm việc trong tháng làm cơ sở để trả lương hằng tháng cho NLĐ là chưa phù hợp với quy định của BLLĐ. Do đó, NSDLĐ không thể trả lương theo giờ cho NLĐ nếu NLĐ có phát sinh số giờ đi làm muộn trong tháng theo lập luận nêu trên nếu hình thức trả lương của NSDLĐ không phải là trả lương theo giờ.
Nếu NSDLĐ vẫn tiến hành trừ lương NLĐ do hành vi đi làm muộn thay cho việc xử lý KLLĐ thì NSDLĐ có thể phải chịu rủi ro pháp lý nếu NLĐ khiếu nại hoặc khởi kiện doanh nghiệp tại cơ quan quản lý lao động hoặc Tòa án có thẩm quyền. Đồng thời, NSDLĐ cũng có thể bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng[227].
[224] Điều 127.2 BLLĐ
[225] Điều 96 BLLĐvà Điều 54.1 Nghị định 145/2020/NĐ-CP của Chính phủ ngày 14/12/2020
[226] Điều 97.1 BLLĐ
[227] Điều 18.3 (b) của Nghị định 28/2020/NĐ-CP ngày 01/03/2020
