Âm nhạc nhẹ có nhiều thể loại, mỗi thể loại lại mang một màu sắc riêng. Khi đệm đàn piano, quan trọng nhất là tay trái vì nó giữ nền, tạo tiết tấu và dựng không gian cho bản nhạc. Nếu tay trái đơn điệu, âm nhạc sẽ khô khan, nhưng chỉ cần thay đổi cách chơi tay trái, giai điệu quen thuộc cũng có thể mang linh hồn hoàn toàn khác. Dưới đây là chi tiết về cách xây dựng tiết tấu và mẫu đệm tay trái cho từng phong cách phổ biến.
Ballad
Ballad thường mang nhịp 4/4, chậm rãi, tình cảm, thích hợp cho nhạc trữ tình. Cách đệm phổ biến nhất là arpeggio (rải hợp âm). Ví dụ, với hợp âm C trưởng, phách 1 bạn chơi Đô trầm, phách 2 Mi, phách 3 Son, phách 4 lại Mi hoặc Son. Khi muốn đầy đặn hơn, bạn có thể rải 2–3 nốt liên tục thành móc đơn hoặc liên ba. Ballad nhấn mạnh sự mượt mà, nên pedal phải dùng khéo, giữ âm vừa đủ vang mà không bị “dơ tiếng”.
Pop
Pop nhanh và rõ nhịp hơn Ballad, thường nhấn mạnh ở phách 2 và 4 giống trống snare. Tay trái hay chơi bass ở phách 1 và 3, hợp âm ngắn ở phách 2 và 4. Ví dụ hợp âm G trưởng: phách 1 Sol trầm, phách 2 Son – Si – Rê, phách 3 Sol trầm, phách 4 Son – Si – Rê. Cách chơi này tạo cảm giác chắc gọn, tươi mới, dễ dàng cho ca sĩ bắt nhịp.
Jazz
Jazz coi trọng hòa âm mở rộng và tính ngẫu hứng. Tay trái thường chơi các hợp âm bốn nốt (7, 9, 11, 13) ở phách 1 và 3, để nhường khoảng trống cho tay phải ứng biến. Ví dụ, trong vòng II–V–I ở Đô trưởng: Dm7 – G7 – Cmaj7, tay trái có thể đánh cụm D – Fa – Đô – Mi, rồi G – Si – Fa – La, sau đó C – Mi – Si – Rê. Nhịp điệu có thể lùi sớm hoặc lệch phách để tạo “swing” đặc trưng.
Blues
Blues nổi bật với vòng 12 ô nhịp và bass “walking” – tức là bước lần đều đặn. Ví dụ, trong C7: bạn lần lượt chơi Đô – Mi – Son – La, rồi quay lại Đô. Nhịp cứ đều như tiếng bước đi. Khi chuyển sang F7, bạn cũng áp dụng mẫu F – La – Đô – Rê. Âm nhạc nghe như một dòng chảy bất tận, tạo cảm giác lắc lư, phóng khoáng.
Bossa Nova
Bossa Nova là nhạc Brazil, nhịp 4/4, mềm mại và nhấn lệch phách. Mẫu tay trái thường là: phách 1 bass, phách 2 hợp âm, phách 2,5 bass phụ, phách 3 nghỉ, phách 4 hợp âm. Ví dụ với Am7: phách 1 La trầm, phách 2 Đô – Mi – Son, phách 2,5 Mi trầm, phách 4 Đô – Mi – Son. Cách chơi này tạo không gian “bồng bềnh” nhưng giàu nhịp điệu, rất đặc trưng Latin.
Rumba
Rumba có tiết tấu nhấn mạnh phách chẵn. Trong nhịp 4/4, tay trái thường chơi bass ở phách 1 và 3, hợp âm ngắn ở phách 2 và 4. Ví dụ với F trưởng: phách 1 Fa trầm, phách 2 Fa – La – Đô, phách 3 Fa trầm, phách 4 Fa – La – Đô. Khi muốn sôi động hơn, thêm nốt lướt ở phách yếu hoặc đảo quãng bass lên cao.
Waltz
Waltz là nhạc nhảy 3/4, đặc trưng với mẫu “trầm – chát – chát”. Ví dụ hợp âm C trưởng: phách 1 Đô trầm, phách 2 Son – Đô, phách 3 Mi – Son. Tay trái có thể biến tấu bằng cách rải hợp âm thay vì bấm chùm, tạo sự uyển chuyển, lãng mạn. Waltz thích hợp cho những bản nhạc nhẹ nhàng, bay bổng.
Slow Rock
Slow Rock có nhịp 4/4, tiết tấu đều, thường dùng trong nhạc vàng, tình ca. Tay trái thường đánh bass ở phách 1 và 3, hợp âm ở 2 và 4. Ví dụ với C trưởng: phách 1 Đô trầm, phách 2 Son – Đô, phách 3 Đô trầm, phách 4 Mi – Son. Đôi khi người chơi thêm nốt “ghost note” (nốt mờ nhẹ) ở phách yếu để làm nhạc sống động hơn.
Boston
Boston chính là Waltz chậm, nhịp 3/4, khác biệt ở chỗ bass được giữ dài và hợp âm nhẹ, làm nhạc mềm và tình cảm hơn. Ví dụ với Am: phách 1 La trầm giữ ngân, phách 2 Đô – Mi, phách 3 Mi – La. So với Waltz, Boston không dồn dập, mà lắng đọng, gần với phong cách nhạc vàng sâu lắng.
Bolero
Bolero đặc trưng với nhịp 4/4 chậm, tiết tấu đều đặn. Tay trái thường theo mẫu “bass – chát – chát – chát”. Ví dụ với Am: phách 1 La trầm, phách 2 La – Mi – La, phách 3 La – Mi – La, phách 4 La – Mi – La. Để làm phong phú hơn, bạn có thể rải hợp âm thành móc đơn hoặc liên ba. Bolero nhấn mạnh sự tha thiết, đều đặn như nhịp trái tim.
Tango
Tango có thể ở nhịp 2/4 hoặc 4/4, đặc trưng với tính dứt khoát. Tay trái xen kẽ bass và hợp âm, ngắt ngắn, mạnh mẽ. Ví dụ với Dm: phách 1 Rê trầm, phách 2 Fa – La – Rê, phách 3 La trầm, phách 4 Fa – La – Rê. Khi chơi, nên hạn chế pedal để giữ sự sắc nét, tạo không khí khiêu vũ đầy kịch tính.
Như vậy, chỉ cần một vòng hợp âm đơn giản như C – Am – F – G, nếu chơi theo Ballad bạn sẽ nghe thấy lãng mạn; Pop thì tươi sáng; Jazz thì phóng khoáng; Blues thì lắc lư; Bossa Nova uyển chuyển; Rumba rộn ràng; Waltz bay bổng; Boston thì sâu lắng; Slow Rock chắc nhịp; Bolero thì da diết; Tango thì mạnh mẽ, kịch tính. Hiểu và luyện được các mẫu đệm đặc trưng này, bạn đã có trong tay “chìa khóa” để biến piano thành một dàn nhạc thực thụ.
Bài viết này của tôi được viết trên cơ sở dựa vào những kiến thức âm nhạc mà tôi đã được học cũng như những kinh nghiệm tập chơi đàn piano trong nhiều năm qua. Nếu bạn thấy những thông tin chia sẻ của tôi ở trên là hữu ích cho việc học đàn piano của bạn, xin hãy ủng hộ tôi bằng một cú click chuột vào website này nhé www.phuoc-partner.com. Cám ơn bạn rất nhiều và chúc bạn thành công chinh phục loại nhạc cụ khó tính này nhé. Xin chào bạn.
