Trong nghệ thuật chơi piano theo phong cách nhạc nhẹ, kỹ thuật kẹp bè đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Nó giống như việc bạn thêm một lớp nhạc cụ hoặc một giọng ca phụ họa cho giai điệu chính, khiến âm thanh trở nên đầy đặn, tròn trịa và phong phú hơn. Tương tự như khi hát bè, piano có hai cách xử lý bè chính: bè hòa âm và bè phức điệu. Mỗi cách đều có ưu điểm và mục đích riêng, và người nghệ sĩ cần biết lựa chọn, kết hợp linh hoạt để mang lại hiệu quả nghệ thuật cao nhất.
Bè hòa âm thường được sử dụng để tạo cảm giác mạnh mẽ, hoành tráng và chắc chắn cho giai điệu. Khi áp dụng kỹ thuật này, bạn sẽ chơi giai điệu kèm thêm những nốt khác tạo thành các quãng thuận như quãng ba, quãng sáu, quãng năm, quãng tám. Trong đó, quãng ba và quãng sáu là hai lựa chọn phổ biến nhất vì dễ dàng tạo ra sự phân biệt rõ ràng giữa điệu thức trưởng và thứ, đồng thời thế tay cũng thuận lợi hơn. Quãng tám tuy đơn giản và dễ tập, nhưng chỉ có tác dụng làm giai điệu thêm dày và vang, không bổ sung nhiều màu hòa âm. Bè hòa âm thường được chơi ở các phách mạnh hoặc phách mạnh vừa, đặc biệt trong các đoạn cao trào của điệp khúc để làm giai điệu vang lên đầy đặn.
Một điều quan trọng khi kẹp bè hòa âm là phải đảm bảo nốt bè nằm dưới giai điệu để giai điệu không bị chìm. Bạn có thể linh hoạt thay đổi các loại bè trong cùng một đoạn, tùy thuộc vào vị trí thế tay và sự thuận tiện trong diễn tấu. Tuy nhiên, không nên kẹp bè cho tất cả các nốt trong câu nhạc, vì điều này dễ gây rối và làm bản nhạc nặng nề. Thay vào đó, hãy tập trung vào những nốt ở phách mạnh, nơi cần sự hỗ trợ hòa âm từ tay phải khi tay trái bận rải hợp âm. Đồng thời, tránh các quãng nghịch như quãng hai hoặc quãng bảy, bởi chúng sẽ gây cảm giác căng thẳng, khó nghe. Ở phách yếu, bạn có thể bè những nốt nằm trong âm giai của bản nhạc, miễn sao không phá vỡ tổng thể hòa âm.
Bè phức điệu hay rải hợp âm lại mang đến một cách tiếp cận mềm mại và uyển chuyển hơn. Thay vì chồng nốt ngay cùng lúc với giai điệu, bạn sẽ để giai điệu vang lên trước, rồi thêm các nốt bè ở phía sau như một lớp tiếng vọng hoặc một đường lót. Kỹ thuật này giúp tạo cảm giác dàn trải, bay bổng và thường được dùng trong những thể loại nhạc nhẹ nhàng như Ballad, Pop hay Slow Rock. Nó khiến giai điệu chính được nhấn mạnh, trong khi phần bè như một “tiếng ngân phụ” bám theo, vừa gắn kết các câu nhạc lại với nhau, vừa làm tăng chiều sâu cho bản nhạc.
Một điểm thú vị của bè phức điệu là bạn có thể dùng nó để sáng tạo ra những đoạn dạo đầu, giang tấu hay đoạn kết. Khi đó, thay vì chỉ đơn thuần phụ họa cho giai điệu chính, bè phức điệu trở thành một giai điệu mới, song song với giai điệu gốc, tạo nên sự đa tầng và giàu sức gợi. Người nghe sẽ cảm nhận được sự đồng điệu giữa hai đường nhạc chạy song song nhưng vẫn phân biệt rõ vai trò chính – phụ, tạo cảm giác vừa lạ vừa quen.
Khi thực hành kỹ thuật kẹp bè, có vài yếu tố cần đặc biệt lưu ý. Thứ nhất, hãy luôn đặt trọng tâm vào giai điệu chính, vì nó là “linh hồn” của bản nhạc. Bè chỉ làm nhiệm vụ nâng đỡ, làm nền hoặc tô điểm, tuyệt đối không được lấn át giai điệu. Thứ hai, cần linh hoạt trong việc chọn quãng bè, không nên áp dụng một cách máy móc. Có lúc quãng ba sẽ phù hợp, nhưng có lúc phải dùng quãng sáu, hoặc đôi khi chỉ cần quãng tám để giai điệu vang sáng hơn. Thứ ba, bạn nên luyện khả năng cảm âm và nhận diện nhanh hợp âm trong từng ô nhịp, vì chỉ khi nốt bè khớp với cấu trúc hòa âm tổng thể thì bản nhạc mới có sự hài hòa.
Một số nghệ sĩ piano giàu kinh nghiệm còn kết hợp đồng thời cả bè hòa âm và bè phức điệu trong cùng một bài. Ví dụ, họ có thể kẹp bè quãng ba ở những nốt chính trong điệp khúc để làm giai điệu mạnh mẽ, sau đó thêm bè phức điệu rải hợp âm trong giang tấu để tạo cảm giác mềm mại, uyển chuyển. Sự pha trộn này vừa giúp bản nhạc không bị đơn điệu, vừa tăng chiều sâu và tính chuyên nghiệp trong cách biểu diễn.
Tóm lại, kỹ thuật kẹp bè chính là “chiếc chìa khóa” để làm giai điệu piano trở nên dày, tròn và đầy sức sống. Bè hòa âm đem lại sự chắc chắn và hoành tráng, trong khi bè phức điệu mở ra sự uyển chuyển và tinh tế. Khi biết cách sử dụng hợp lý cả hai, bạn sẽ biến phần đệm piano trở thành một bản hòa tấu nhỏ, không chỉ hỗ trợ mà còn nâng tầm toàn bộ ca khúc, khiến tiếng đàn của bạn giàu sức biểu đạt và chạm đến trái tim người nghe.
Bài viết này của tôi được viết trên cơ sở dựa vào những kiến thức âm nhạc mà tôi đã được học cũng như những kinh nghiệm tập chơi đàn piano trong nhiều năm qua. Nếu bạn thấy những thông tin chia sẻ của tôi ở trên là hữu ích cho việc học đàn piano của bạn, xin hãy ủng hộ tôi bằng một cú click chuột vào website này nhé www.phuoc-partner.com. Cám ơn bạn rất nhiều và chúc bạn thành công chinh phục loại nhạc cụ khó tính này nhé. Xin chào bạn.
