Để chơi một bản nhạc piano một cách nhanh chóng và chính xác, cũng như để nhớ tất cả các ký hiệu trong bản nhạc mà không phải nhìn vào bản nhạc khi chơi, bạn cần hiểu rằng phần mẫu âm hình đệm trong bản nhạc có vai trò rất quan trọng. Tùy vào loại bản nhạc mà bạn đang chơi, mẫu âm hình đệm sẽ khác nhau. Nếu bản nhạc có lời giai điệu, phần mẫu âm hình đệm chỉ đóng vai trò phụ trợ để tôn lên giai điệu chính. Nó không được sử dụng để phô diễn các đặc trưng của nhạc cụ, chẳng hạn như đàn piano, và chỉ nên xuất hiện trong các vị trí ngưng nghỉ. Vì vậy, phần mẫu âm hình đệm thường đơn giản, tuân theo quy luật của đường đi của âm Bass và một số mẫu âm hình đệm tiêu biểu để giúp bạn dễ dàng ghi nhớ. Tuy nhiên, nếu đó là một bản nhạc không lời, phần mẫu âm hình đệm thường phức tạp hơn nhiều. Nó bao gồm nhiều mẫu âm hình đệm không tuân theo quy luật nào cả và do đó làm cho việc ghi nhớ trở nên khó khăn hơn.
Để chơi piano một cách nhanh và chính xác cũng như thuộc lòng tất cả các ký hiệu trong bản nhạc, điều đầu tiên mà bạn cần biết là cấu trúc của một bản nhạc. Cấu trúc này gồm những thành phần và vai trò của từng thành phần trong bản nhạc. Chúng được sắp xếp theo trật tự nhất định và có những thành phần bắt buộc và tùy ý.
Nếu bạn hiểu rõ cấu trúc của một bản nhạc, bạn sẽ dễ dàng dự đoán được những gì sẽ diễn ra tiếp theo khi chơi bất kỳ đoạn nhạc nào trong bản nhạc. Điều này sẽ giúp bạn có đủ thời gian chuẩn bị cho phần chơi tiếp theo và tránh gây ra lỗi trong quá trình chơi.
Để hiểu về cấu trúc của một bản nhạc, bạn cần phải nắm rõ các khái niệm về các thành phần như giai điệu, mẫu âm hình đệm, hòa âm, và lời bài hát (nếu có). Mỗi thành phần này đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên sự độc đáo và đa dạng cho mỗi bài hát.
Mặc dù không có bất kỳ quy tắc cố định nào trong việc soạn một bản nhạc phổ cho đàn piano, nhưng bạn cần hiểu cấu trúc cơ bản của một bản nhạc phổ để có thể hiểu rõ hơn về bản nhạc mà bạn sẽ chơi, từ đó giúp bạn cảm thấy tự tin hơn. Bản nhạc phổ cho đàn piano thường tuân theo một số quy ước về kỹ thuật sáng tác và sử dụng các thành phần khác nhau của bản nhạc một cách thích hợp tùy vào mục đích, tính chất, nội dung và ý đồ của bản nhạc. Những thành phần này bao gồm các phần như intro, phần chính, bridge, và outro và được sắp xếp một cách hợp lý để giúp người nghe hiểu và theo dõi bản nhạc một cách dễ dàng nhất.
Theo đó:
- Nói chung, khi bạn là tác giả sáng tác một bản nhạc, bạn đều mong muốn thu hút sự chú ý của người nghe ngay từ phút đầu tiên và giữ cho họ tận hưởng bản nhạc đến phút cuối cùng. Vì vậy, phần giới thiệu của bản nhạc rất quan trọng, bạn cần phải được soạn sao cho hấp dẫn và khơi gợi trước những gì sẽ diễn ra trong bản nhạc.
- Bạn thường dùng phần mở đầu để giới thiệu một cách tinh tế về thể loại của bản nhạc, ví dụ như đó là nhạc đỏ, bolero Nam Bộ hay nhạc Tây Nguyên; tiết tấu chính của bản nhạc, ví dụ như ballad buồn hay pop rock sôi động; và chủ đề chính của bản nhạc, ví dụ như về làng quê Việt Nam hay tình yêu đất nước. Tuy nhiên, bạn không nên tiết lộ hết tất cả các ý tưởng của mình ngay từ đoạn giới thiệu, mà chỉ cần đưa ra một vài gợi ý về những gì sẽ được trình bày ở các đoạn tiếp theo, nhằm kích thích sự tò mò của người nghe và khơi dậy mong muốn tìm hiểu thêm về bản nhạc.
- Điều quan trọng là phần giới thiệu của bản nhạc phải được bạn soạn sao cho thú vị và hấp dẫn, để tạo được một ấn tượng tốt đầu tiên cho người nghe. Điều này giúp người nghe có niềm tin và sự hứng thú khi tiếp tục lắng nghe bản nhạc. Vì vậy, bạn cần sử dụng các kỹ thuật sáng tạo và độc đáo để làm nổi bật phần giới thiệu của bản nhạc và thu hút sự chú ý của người nghe, ví dụ như sử dụng các giai điệu đặc biệt, những câu chuyện đầy màu sắc hoặc hình ảnh sống động để tạo ra một trải nghiệm âm nhạc đáng nhớ cho người nghe.
- Đoạn phiên khúc
Đoạn phiên khúc A trong bản nhạc có vai trò quan trọng trong việc truyền tải nội dung chủ đề của bài hát đến người nghe. Tùy vào ý định của tác giả là bạn, vị trí và độ dài của phần này có thể thay đổi. Tuy nhiên, thường thì đoạn phiên khúc A cần có ít nhất hai câu trở lên để đưa người nghe vào câu chuyện của bản nhạc. Đây là phần mở đầu của một câu chuyện được bạn kể và là yếu tố không thể thiếu trong bất kỳ bản nhạc nào. Bạn cần chọn lời chính phù hợp để truyền tải thông điệp và cảm xúc cho người nghe, giúp tạo nên một bản nhạc đầy hấp dẫn và ý nghĩa.
- Đoạn trước khi vào đoạn điệp khúc B
Một bản nhạc thường sẽ có một đoạn trước đoạn điệp khúc B, tuy nhiên, độ dài và nội dung của đoạn này sẽ phụ thuộc vào ý đồ của tác giả bản nhạc. Mục đích của đoạn này là giúp chuyển tiếp từ đoạn phiên khúc A sang đoạn điệp khúc B một cách mượt mà và chuẩn bị tinh thần cho người nghe. Nếu được, bạn sẽ sáng tạo một cách khéo léo giúp đoạn này trở thành điểm nhấn đáng chú ý của bản nhạc.
Việc sáng tạo đoạn trước khi vào đoạn điệp khúc B là một quá trình tùy vào ý tưởng của bạn với tư cách tác giả bản nhạc. Độ dài và hình thức của đoạn này có thể khác nhau, tuy nhiên, mục đích cuối cùng là tạo sự thú vị và gây ấn tượng cho người nghe. Nói chung, đoạn này không bắt buộc, nhưng nếu được sử dụng đúng cách, nó có thể làm nổi bật bản nhạc và khiến người nghe bị cuốn hút.
- Đoạn điệp khúc B
Phần kế tiếp của bản nhạc là đoạn điệp khúc B, được xem như là trọng tâm của bản nhạc vì có chứa nhiều năng lượng hơn đoạn phiên khúc A và được xem là phần hay nhất của bản nhạc. Đoạn điệp khúc B được lặp lại nhiều lần trong bản nhạc và có một điểm nhấn đặc biệt để thu hút người nghe. Điểm nhấn đó có thể là một đoạn riff đơn giản hoặc một giai điệu dễ nhớ và hấp dẫn, hoặc là một dòng lời nổi bật trong đoạn điệp khúc B.
Thông thường, lời của đoạn điệp khúc B sẽ không thay đổi, tuy nhiên, để tạo sự bất ngờ cho người nghe, tác giả bản nhạc có thể thêm nội dung mới hoặc sửa đổi lời hoặc cấu trúc của đoạn điệp khúc B khi bản nhạc phát triển.
- Phần chuyển đoạn (giang tấu)
Phần chuyển đoạn là một giai đoạn cực kỳ quan trọng trong quá trình chuyển tiếp từ cuối đoạn điệp khúc B sang đầu đoạn phiên khúc A tiếp theo trong bản nhạc. Thông thường, phần chuyển đoạn sẽ chứa một giai điệu hoặc một câu hát, và đôi khi là cả hai yếu tố đều có mặt. Phần chuyển đoạn thường có chiều dài tương đương với một phần nhạc tiêu biểu và thường dài hơn đoạn mở đầu với chiều dài thường là chẵn từ 8, 12, 16 hoặc 32 ô nhịp.
Mục đích của phần chuyển đoạn là tạo ra một sự liên kết mượt mà giữa hai đoạn của bản nhạc và giúp cho người nghe dễ dàng chuyển từ một đoạn của bản nhạc sang đoạn tiếp theo. Bạn có thể sáng tác phần chuyển đoạn theo nhiều phương pháp và kỹ thuật khác nhau, tùy thuộc vào ý đồ của bản thân. Tuy nhiên, phần chuyển đoạn vẫn phải giữ được tính tương thích với nhịp điệu và phong cách của bản nhạc để đảm bảo một sự chuyển tiếp mượt mà và hài hòa giữa các đoạn của bản nhạc.
- Đoạn cầu nối (chuyển tiếp cuối bài)
Đoạn cầu nối là một phần quan trọng trong bản nhạc, xuất hiện sau đoạn điệp khúc B thứ hai để làm chuyển tiếp hoặc “cầu nối” đến đoạn điệp khúc B thứ ba cuối cùng của bản nhạc. Vị trí của đoạn cầu nối thường ở cuối cùng của bản nhạc và chỉ xuất hiện một lần duy nhất. Đoạn cầu nối giúp tránh tình trạng nhàm chán khi đoạn điệp khúc B được lặp lại quá nhiều lần.
Tuy nhiên, không phải bản nhạc nào cũng cần phải có đoạn cầu nối này. Thông thường, đoạn cầu nối chỉ xuất hiện trong các bản nhạc đơn giản chỉ có đoạn phiên khúc A và đoạn điệp khúc B. Ngoài ra, đoạn cầu nối còn giúp tăng động lực cho đoạn điệp khúc B cuối cùng khi tác giả bản nhạc là bạn muốn chuyển bản nhạc sang một giọng cao hơn, thường là từ 0.5 đến 01 cung. Bạn có thể sử dụng nhiều phương pháp và kỹ thuật khác nhau để soạn thảo đoạn cầu nối, tùy thuộc vào ý đồ của bản nhạc, nhưng vẫn giữ được tính tương thích với nhịp điệu và phong cách của bản nhạc.
- Đoạn kết
Có rất nhiều cách để bạn hoàn tất một bản nhạc một cách tuyệt vời. Trong đó, đoạn kết là phần cuối cùng của bản nhạc và có thể có độ dài tương đương với đoạn mở đầu. Một cách đơn giản để hoàn thành đoạn kết là lặp lại đoạn cuối cùng của bản nhạc để kết thúc một cách đầy đủ.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bạn là tác giả bản nhạc lại muốn tạo ra một hiệu ứng đột ngột, đầy mạnh mẽ để kết thúc bản nhạc. Đối với những tác phẩm khác, đoạn kết có thể được bạn xử lý một cách không chắc chắn, tạo ra sự nuối tiếc cho người nghe về một vấn đề chưa được giải quyết trong bản nhạc.
Không phải lúc nào đoạn kết cũng đơn giản và tầm thường. Bạn có thể thêm một tiếng vang cuối cùng hoặc một nhịp điệu cuối cùng để tạo ra sự ấn tượng cho người nghe và khiến đoạn kết trở nên đặc biệt hơn. Bằng cách này, người nghe sẽ để lại với một cảm giác mãn nhãn và nhớ mãi về bản nhạc đó.
Bài viết này của tôi được viết trên cơ sở dựa vào những kiến thức âm nhạc mà tôi đã được học cũng như những kinh nghiệm tập chơi đàn piano trong nhiều năm qua. Nếu bạn thấy những thông tin chia sẻ của tôi ở trên là hữu ích cho việc học đàn piano của bạn, xin hãy ủng hộ tôi bằng một cú click chuột vào website này nhé www.phuoc-partner.com. Cám ơn bạn rất nhiều và chúc bạn thành công chinh phục loại nhạc cụ khó tính này nhé. Xin chào bạn.
