Để chơi một bản nhạc phổ cho đàn piano nào đó nhanh và đúng nhất cũng như nhớ thuộc lòng tất cả ký hiệu trong bản nhạc để khỏi nhìn vào bản nhạc khi chơi thì bước đầu tiên bạn cần biết là đối với bản nhạc có lời giai điệu thì các mẫu âm hình đệm được soạn với mục đích chủ yếu là hỗ trợ giai điệu hoặc đối với bản nhạc không lời được soạn riêng cho các nhạc cụ chơi độc tấu hoặc hòa tấu. Trên thực tế, có sự phân biệt nhỏ trong vấn đề này là vì nếu bản nhạc có lời giai điệu được soạn phần mẫu âm hình đệm để hỗ trợ giai điệu thì phần mẫu âm hình đệm chỉ đóng vai trò thứ yếu trong bản nhạc, mục đích của nó chỉ là làm sao cho giai điệu của bản nhạc được nổi bật nên phần mẫu âm hình đệm sẽ không được soạn theo cách là phô diễn các tính năng đặc trưng của loại nhạc cụ được chơi, ví dụ như đàn piano, hoặc nếu có phô diễn đi chăng nữa thì sự phô diễn đó cũng chỉ là thoáng qua, nằm ở các vị trí ngưng nghỉ, không có các nốt giai điệu tại đó. Do chức năng chỉ là vậy nên phần mẫu âm hình đệm trong bản nhạc sẽ được soạn sao cho đơn giản, theo công thức chung về đường đi của âm Bass với vài mẫu âm hình đệm tiêu biểu, không có quá nhiều biến tấu không theo quy luật của mẫu âm hình đệm nên sẽ giúp bạn dễ nhớ hơn. Ngược lại, nếu đó là một bản nhạc không lời được soạn dành cho các loại nhạc cụ thì phần mẫu âm hình đệm thường sẽ phức tạp hơn nhiều với nhiều mẫu âm hình đệm không theo quy luật và do đó ít nhiều sẽ làm cho bạn khó nhớ hơn.
Tiếp theo, bạn cần biết cấu trúc của một bản nhạc bao gồm những thành phần nào, vai trò, chức năng của từng thành phần đó ra sao, chúng được sắp xếp ở những vị trí nào trong trật tự của một bản nhạc, những thành phần nào bắt buộc phải có và những thành phần nào là tùy nghi tùy vào ý đồ của tác giả bản nhạc. Nếu biết được như vậy, bạn sẽ dễ dàng đoán được những gì sẽ được diễn ra tiếp theo khi bạn đang chơi một đoạn nhạc bất kỳ nào đó trong bản nhạc để bạn có đủ thời gian chuẩn bị cho phần chơi tiếp theo của bản nhạc đó.
Mặc dù không có quy tắc cố định nào trong việc soạn một bản nhạc phổ cho đàn piano, nhưng bạn cần hình dung cấu trúc cơ bản của một bản nhạc phổ cho đàn piano sẽ như thế nào để rồi từ đó sẽ hiểu rõ hơn về bản nhạc mà bạn định chơi, và điều này sẽ giúp bạn tự tin hơn khi chơi bản nhạc đó. Nói chung, bản nhạc nào cũng phải tuân theo một số quy ước nhất định về kỹ thuật sáng tác và tác giả bạn nhạc sẽ sử dụng một cách thích hợp các thành phần khác nhau của bản nhạc tùy vào mục đích, tính chất, nội dung của bản nhạc và ý đồ của tác giả bản nhạc, từ đó giúp người nghe hiểu và theo dõi bản nhạc một cách thuận lợi và dễ dàng nhất.
- Đoạn dạo đầu
Thông thường, tác giả bản nhạc luôn muốn thu hút sự chú ý của người nghe ngay từ đầu và cố giữ cho người nghe tiếp tục thưởng thức bản nhạc cho đến giây sau cùng, nên phần giới thiệu của bản nhạc thường được tác giả bản nhạc soạn làm sao cho hấp dẫn và có thể gợi mở về những gì sắp diễn ra và sẽ được trình bày sau đó. Do đó, đoạn dạo đầu sẽ giới thiệu sơ qua về thể loại của bản nhạc (ví dụ như bản nhạc đó là loại nhạc đỏ, bolero Nam Bộ, hoặc nhạc Tây Nguyên), tiết điệu chính của bản nhạc đó là gì (ví dụ đó là điệu ballad buồn hay điệu pop rock sôi động), chủ đề chính của bản nhạc đó về đề tài gì (ví dụ như làng quê Việt Nam hay tình yêu đất nước). Tuy nhiên, tác giả bản nhạc thường không trình bày hết mọi thứ mà tác giả bản nhạc muốn gửi gắm vào ngay đoạn dạo đầu mà chỉ đưa ra một vài gợi ý ở đoạn này về những gì sẽ được những đoạn kế tiếp của bản nhạc gửi đến nhằm mục đích kích thích sự tò mò của người nghe để người nghe có xu hướng muốn biết thêm về nó và họ sẽ tiếp tục lắng nghe những phần kế tiếp của bản nhạc.
- Đoạn phiên khúc
Đoạn phiên khúc A là nơi để tác giả bản nhạc đề cập đến phần lời chính của bản nhạc với mục đích truyền tải nội dung chủ đề của bản nhạc đến người nghe. Một bản nhạc sẽ có nhiều đoạn phiên khúc A tùy vào ý định của tác giả bản nhạc. Độ dài và số lượng các câu có trong từng đoạn phiên khúc A cũng khác nhau, nhưng thường phải có từ hai câu trở lên. Đoạn phiên khúc A sẽ mở đầu câu chuyện mà tác giả bản nhạc muốn gửi đến người nghe. Cần lưu ý rằng, đoạn phiên khúc A là đoạn phải có trong bất kỳ bản nhạc nào.
- Đoạn trước khi vào đoạn điệp khúc B
Tùy vào ý đồ của tác giả bản nhạc mà một đoạn trước khi vào đoạn điệp khúc B sẽ được tác giả bản nhạc đưa vào, đó thường là một đoạn có độ dài ngắn hơn độ dài của đoạn phiên khúc A đứng trước nó và độ dài của đoạn điệp khúc B đứng phía sau nó. Mục đích của đoạn này là giúp việc chuyển tiếp từ đoạn phiên khúc A vào đoạn điệp khúc B được trơn tru, mượt mà cũng như giúp người nghe có thời gian chuẩn bị trước khi bước vào đoạn điệp khúc B một cách hào hứng. Cần lưu ý, đoạn này không phải là đoạn phải có trong một bản nhạc nhưng nếu tác giả bản nhạc biết cách soạn thì nó sẽ là một điểm nhấn đáng chú ý của bản nhạc.
- Đoạn điệp khúc B
Phần tiếp theo của bản nhạc là đoạn điệp khúc B, đây được xem là điểm cao nhất về cảm xúc của bản nhạc, chứa đựng nhiều năng lượng hơn đoạn phiên khúc A và có thể nói là đoạn hay nhất của bản nhạc. Đoạn điệp khúc B là phần đáng nhớ nhất của bản nhạc một phần bởi vì nó được lặp đi lặp lại nhiều lần trong bản nhạc và có chứa một điểm nào đó giúp níu chân người nghe. Điểm níu chân người nghe đó sẽ là một yếu tố âm nhạc đơn giản ví dụ là một đoạn riff hoặc một giai điệu nào đó mà cực kỳ dễ nhớ và hấp dẫn, hoặc nó sẽ là một dòng lời nào đó có trong đoạn điệp khúc B. Thông thường, lời của đoạn điệp khúc B sẽ không thay đổi, nhưng để làm cho người nghe bị ngạc nhiên, tác giả bản nhạc sẽ đưa thêm vào những nội dung mới hoặc thay đổi lời của bản nhạc hoặc cấu trúc của đoạn điệp khúc B khi bản nhạc tiến triển.
- Đoạn chuyển đoạn (giang tấu)
Đoạn chuyển đoạn là quá trình chuyển đổi từ phần cuối của đoạn điệp khúc B đến phần đầu của đoạn phiên khúc A tiếp theo của bản nhạc. Phần chuyển đoạn này sẽ là một giai điệu hoặc một ca từ nào đó hoặc sẽ là chứa đựng cả hai yếu tố đó. Phần chuyển đoạn thường có độ dài bằng với một đoạn tiêu biểu nào đó của bản nhạc và thường là sẽ dài hơn độ dài của đoạn dạo đầu với độ dài của chúng thường là chẳn từ 8, 12, 16, 32 ô nhịp.
- Đoạn cầu nối (chuyển tiếp cuối bài)
Đoạn cầu nối thường xuất hiện phía sau đoạn điệp khúc B thứ hai và nó có chức năng như là một dạng chuyển tiếp, hay nói theo một cách khác, nó được xem là phần chuyển tiếp nằm ở phần gần cuối của bản nhạc và chỉ xuất hiện duy nhất một lần ở vị trí đó. Theo một cách nào đó, đoạn cầu nối này đóng vai trò như là ‘cầu nối’ giữa đoạn điệp khúc B thứ hai và đoạn điệp khúc B thứ ba của bản nhạc. Bằng cách thêm đoạn cầu nối vào bản nhạc, tác giả bản nhạc muốn người nghe không bị cảm thấy nhàm chán bởi sự lặp đi lặp lại quá nhiều lần của đoạn điệp khúc B. Bạn cần lưu ý, đây không phải là thành phần bắt buộc phải có trong bản nhạc và chúng chỉ thường được thấy trong các bản nhạc có cấu trúc đơn giản chỉ bao gồm đoạn phiên khúc A và đoạn điệp khúc B. Bên cạnh đó, đoạn cầu nối này cũng giúp bạn lấy đà để từ đó đi vào đoạn điệp khúc B cuối một cách đầy mạnh mẽ khi tác giả bản nhạc có chủ ý muốn chuyển bản nhạc sang một giọng (ton) khác, thường là sẽ cao hơn giọng (ton) hiện đang chơi từ 0.5 cung cho đến 01 cung.
- Đoạn kết
Có nhiều cách để bạn hoàn tất một bản nhạc. Đoạn kết là đoạn sẽ xuất hiện sau cùng trong bản nhạc với độ dài của chúng thường gần bằng với độ dài của đoạn dạo đầu. Đoạn kết thúc sẽ chỉ là sự lặp lại của đoạn cuối cùng của bản nhạc để kết trọn hoặc nhiều khi tác giả bản nhạc lại muốn kết bằng một tiếng vang mạnh mẻ đột ngột nào đó để chấm dứt ngay hoặc sẽ đó chỉ là một cái kết lửng nhằm tạo sự nuốt tiếc cho người nghe về một vấn đề gì đó mà chưa được tác giả bản nhạc giải quyết trong bản nhạc của mình.
Bài viết này của tôi được viết trên cơ sở dựa vào những kiến thức âm nhạc mà tôi đã được học cũng như những kinh nghiệm tập chơi đàn piano trong nhiều năm qua. Nếu bạn thấy những thông tin chia sẻ của tôi ở trên là hữu ích cho việc học đàn piano của bạn, xin hãy ủng hộ tôi bằng một cú click chuột vào website này nhé www.phuoc-partner.com. Cám ơn bạn rất nhiều và chúc bạn thành công chinh phục loại nhạc cụ khó tính này nhé. Xin chào bạn.
